जो दुना-टपरी बेचेर महिनाको डेढ लाख कमाउँछन्

आर्थिक रूपमा विपन्न परिवारका महतो सानैदेखि मिहिनेती रहेका छरछिमेकी बताउँछन् । खेतबारी कम भएकाले आम्दानीको विकल्पका रूपमा दुना-टपरी बनाउन थालेको बताउँदै महतोले थोरै लगानीबाट पनि बढी मुनाफा लिन सकिने धारणा राखे ।

बरहथवा (सर्लाही) । जिल्लाको हरिवन नगरपालिका-४, गेलहाका २० वर्षीय जितेन्द्रकुमार महतोले टपरी बेचेर मासिक एक लाख ५० हजार रूपैयाँ आम्दानी गर्दै आएका छन् । दुई महिनाअघि घरमा दुना-टपरी बनाउने उद्योग सञ्चालन गरी स्वरोजगार बनेका हुन् ।

टायलले छाएको, बाँसको टाटीले बेरेको भुइँ तल्ला घरको एउटा कोठामा दुना-टपरी बनाउने उपकरण जडान गरी उद्योग सञ्चालन गरेको महतोले बताए । महतोले दैनिक एक हजार थान टपरी, भोज खान मिल्ने पात र मागअनुसार दुना बनाएर बजार पठाउने गरेको बताए ।

‘दिनको एक हजार थान टपरी बजारमा पठाउने गरेको छु । अहिले महिनामा एक लाख ५० हजार रूपैयाँसम्म आम्दानी भइरहेको छ,’ उनले भने । दस किलोमिटर टाढा चुरे क्षेत्रबाट दैनिक पात ल्याउने गरेको भन्दै पात टिप्न तीन परिवारका छ जनालाई अस्थायी रूपमा रोजगारी पनि दिएको उनले जानकारी दिए ।

पात टिप्ने परिवारले प्रतिकिलोको ४० रूपैयाँ लिने गरेका छन् । ‘गाँसेको पातको प्रतिथान दुई रूपैयाँ दिन्छु । टपरी बनाएर बेच्दा सबै खर्च कटाएर एकदेखि दुई रूपैयाँसम्म नाफा हुन्छ,’ महतोले भने । तयारी टपरी प्रतिथान पाँच, भोज खाने पात प्रतिथान तीन र दुना प्रतिथान तीन रूपैयाँमा बिक्री हुने उनले जानकारी दिए ।

महतोसँगै गाउँका अन्य क्याम्पस पढ्ने चार जना युवाले पनि अध्ययनसँगै फुर्सदको समयमा उक्त कामलाई निरन्तरता दिँदै आएका छन् । उनले भने, ‘उहाँहरू क्याम्पसबाट आएपछि फुर्सदमा काम गरेर पढाइ खर्च आफैँलै जोहो गर्नुहुन्छ ।’

दैनिक दुई-तीन घण्टा काम गरेर ५०० रूपैयाँसम्म आम्दानी हुने गरेको स्थानीय मनिषाकुमारी शर्माले बताइन् । उनले भनिन्, ‘फुर्सदमा आएर काम गर्छु । यसबाट आएको पैसाले आफूलाई कलेज पढ्न चाहिने खर्च, स्टेशनरी, खाजा, भाडा पुगेको छ ।’

उद्योगमा तयार भएका दुना-टपरी जिल्लाको हरिवन, बरहथवा, लालबन्दी, वयलवास, नयाँरोडलगायत बजारसम्म पुर्‍याउने गरेको उनले बताए । ग्राहकको मागअनुसार पात तथा तयारी दुनाटपरी दैनिक एक पटक बजारसम्म पुर्‍याउने गरेको शर्माले बताए । आर्थिक रूपमा विपन्न परिवारका महतो सानैदेखि मिहिनेती रहेका छरछिमेकी बताउँछन् । खेतबारी कम भएकाले आम्दानीको विकल्पका रूपमा दुनाटपरी बनाउन थालेको बताउँदै महतोले थोरै लगानीबाट पनि बढी मुनाफा लिन सकिने धारण राखे ।

‘पाँच जना दिदीहरूको विवाह गर्दा लागेको ऋण तिर्न बाँकी छ, बुबाआमा काम गर्न सक्नु हुँदैन । सुरूमा ज्याला मजदुरी, घर बनाउने ठाउँमा इँटा बोक्ने, प्लास्टर गर्नेलगायत काम गरेँ । हातमा सङ्क्रमण भएपछि ती काम छोडेर यसलाई निरन्तरता दिन थालेको हुँ,’ उनले भने ।

हरिवन-४ का वडाध्यक्ष केशवराज थापाले नगरपालिकाले युवालाई उद्यममा प्रोत्साहन गर्न तालिम आयोजना गर्न लागेको जानकारी दिएपछि आफूसहित पाँच जना मिलेर दुना-टपरी बनाउने तालिममा सहभागी भएका बताउँदै महतोले तालिम सात दिनसम्म सञ्चालन भएको जानकारी दिए । तालिमपश्चात् वडा कार्यालयले दुई लाख ४० हजार रूपैयाँ अनुदान दिएपछि दुना-टपरी बनाउने उपकरण (मेसिन) खरिद गरी उद्योग दर्ता गरिएको उनको भनाइ छ ।

बजारमा प्रतिस्पर्धा बढिरहेको भन्दै महतोले प्लास्टिक र कागजका सामग्रीसँग आफूहरूले पातका सामग्रीले प्रतिस्पर्धा गर्नुपरेको उल्लेख गरे । यस्ता साना घरेलु उद्योगलाई स्थानीय सरकार र विभिन्न सङ्घसंस्थाले सहयोग गर्नुपर्नेमा उनले जोड दिए ।

‘विभिन्न कार्यक्रम गर्दा उहाँहरूले प्रयोग गर्ने प्लास्टिकका प्लेट, कचौरालगायत सामग्रीको साटो प्राकृतिक पातबाट बनेका दुना टपरी प्रयोग गरिदिन अनुरोध गर्दछौँ,’ महतोले भने, ‘यसबाट वातावरण सफा हुने, युवा स्वरोजगार बन्ने तथा स्थानीय उत्पादनको प्रवर्द्धनसमेत हुने भएकाले सहयोगका लागि सबैलाई आग्रह गर्दछौँ ।’

परिवारसँग छुट्टिएर वैदेशिक रोजगारीमा जानुपर्ने बाध्यता अन्त्य गर्दै स्वदेशमा काम गर्ने वातावरण स्थानीय तहले बनाउनुपर्ने महतोको भनाइ छ । आगामी दिनमा आधुनिक र ठूला उपकरण ल्याएर व्यवस्थित उद्योग सञ्चालन गर्ने योजना रहेको उनले सुनाए । यस्ता साना उद्योगमा बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाले ऋण लगानी नगर्दा समस्या हुने गरेको उनको भनाइ छ । -रासस