अन्तरिक्ष क्षेत्रमा इतिहास रच्ने बाटोमा चीन, मङ्गल ग्रह नजिकैको क्षुद्रग्रहमा रकेट प्रक्षेपण

काठमाडौं । चीन अन्तरिक्ष विज्ञानको क्षेत्रमा इतिहास रच्ने बाटोमा छ । यसै क्रममा चीनले अन्तरिक्षयान तियानवेन–२ प्रक्षेपण गरेको छ ।

यो अन्तरिक्षयान मङ्गल ग्रह नजिकैको क्षुद्रग्रहमा जानेछ र त्यहाँबाट नमुनाहरू ल्याउनेछ । चीनको अन्तरिक्ष एजेन्सी चाइना नेशनल स्पेस एडमिनिस्ट्रेशन (सीएनएसए) ले दिएको जानकारीअनुसार तियानवेन–२ बिहीबार दक्षिण चीनबाट लङ मार्च ३–बी रकेटबाट प्रक्षेपण गरिएको थियो । यो अन्तरिक्षयानले क्षुद्रग्रह २०१६ एच ०३ बाट नमुनाहरू सङ्कलन गर्नेछ । यसले मुख्य–बेल्ट धूमकेतु ३११ पी को पनि अनुसन्धान गर्नेछ ।

चीन यस मिशनमार्फत अन्तरिक्षको क्षेत्रमा आफ्नो बढ्दो शक्ति पनि देखाउन चाहन्छ । सीएनएसएका प्रमुख शान झोङडेले मिशनको बारेमा जानकारी दिँदै तियानवेन–२ लगभग दुई वर्षमा क्षुद्रग्रह २०१६ एचओ ३ बाट शुद्ध चट्टानहरूको नमुनाहरू लिएर फर्कने बताए । उनले नमुनाहरूको अध्ययनले पृथ्वीको गठनको बारेमा जानकारी प्रदान गर्ने बताए ।

यस दशक लामो मिशनको उद्देश्य अभूतपूर्व खोजहरू गर्नु र ब्रह्माण्डको बारेमा मानव ज्ञानलाई अगाडि बढाउनु हो । क्षुद्रग्रह २०१६ एचओ ३ बाट लिइएका नमुनाहरू लगभग दुई वर्षमा पृथ्वीमा फिर्ता ल्याइनेछ । क्षुद्रग्रह २०१६ एचओ ३ र धूमकेतु ३११ ए छनोट गरिएको थियो किनभने तिनीहरूको कक्ष अपेक्षाकृत स्थिर छ, जसले गर्दा तिनीहरूलाई पुग्न सजिलो छ । वैज्ञानिकहरूले यी नमुनाहरूले पृथ्वी कसरी बन्यो र पानी कहाँबाट उत्पत्ति भयो भनेर बुझ्न मद्दत गर्ने बताएका छन् ।

अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगको पहलमा चीन पहिले नै चन्द्रमाको त्यो भागबाट नमुनाहरू ल्याउन सफल भइसकेको छ, जुन पृथ्वीबाट कहिल्यै देखिँदैन र यो एक ऐतिहासिक मिशन थियो । चन्द्रमाको टाढाको भाग त्यो हो जुन सधैँ अन्तरिक्षतिर फर्कन्छ र पृथ्वीबाट कहिल्यै देखिँदैन । यो भाग पहाड र उल्कापिण्डका खाडलहरूले भरिएको छ र त्यहाँ पुग्न धेरै गाह्रो छ ।

यस भागमा चीनको सफल मिशनलाई प्रमुख उपलब्धि मानिएको थियो । चीनले यस सम्बन्धमा अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगलाई पनि स्वागत गरेको छ, तर चीनले नासासँग प्रत्यक्ष रूपमा सहकार्य भने गर्दैन । किनभने अमेरिकी कानुनले नासासँग द्विपक्षीय सहयोगलाई निषेध गर्दछ ।

अमेरिकी राष्ट्रिय सुरक्षा चिन्ताका कारण चीनलाई अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशन (आईएसएस) बाट बहिष्कृत गरिएको थियो । तर, चीनले आफ्नै स्टेशन बनाएर अन्तरिक्ष विज्ञानको क्षेत्रमा आफूलाई एक प्रमुख शक्ति बनाएको छ । तियाङगोङ चीनको आफ्नै अन्तरिक्ष स्टेशन छ । यसको नाम तियाङगोङ हो । यसको अर्थ स्वर्गीय दरबार हो । यो तीन अन्तरिक्ष यात्रीहरूका लागि डिजाइन गरिएको हो र पूर्ण रूपमा चीनले निर्माण गरेको हो ।

चीनको अन्तरिक्ष कार्यक्रम सत्तारूढ कम्युनिष्ट पार्टीको सैन्य शाखा, पिपल्स लिबरेशन आर्मीअन्तर्गत छ । विगत २० वर्षमा यो कार्यक्रमले द्रुत प्रगति गरेको छ । चीन आफैँ अन्तरिक्षमा एक व्यक्ति पठाउने तेस्रो देश बनेको छ । यसले मङ्गल ग्रहमा मानवरहित अन्तरिक्षयान अवतरण गर्‍यो र चन्द्रमाको टाढाको छेउमा रोभर पठायो ।

चीनको लक्ष्य २०३० अघि चन्द्रमामा एक व्यक्ति पठाउनु हो । उसले भविष्यमा तियाङवेन–४ मिशन मार्फत बृहस्पतिको अन्वेषण गर्ने योजना बनाएको छ । तर, यस मिशनसँग सम्बन्धित जानकारी अहिलेसम्म साझा गरिएको छैन ।