अमेरिका र चीनलाई टक्कर दिदै युरोपले बनायो सुपर कम्युटर

काठमाडौँ । एआईको क्षेत्रमा अमेरिका र चीनबीच कडा प्रतिस्पर्धा चलिरहेका बेला युरोप पनि यस दौडमा प्रवेश गरेको छ । केही महिना अघि युरोपेली देश जर्मनीमा सबैभन्दा छिटो सुपर कम्प्युटर जुपिटरको उद्घाटन गरिएको थियो ।

यो युरोपको पहिलो ‘एक्सास्केल’ सुपर कम्प्युटर हो, जसले केवल एक सेकेन्डमा एक क्विन्टिलियन गणना गर्न सक्छ । चीन र अमेरिकाको तुलनामा युरोप पहिले नै प्रविधि र एआईमा पछाडि छ, जर्मन चान्सलर फ्रेडरिक मेर्जले यो सुपर कम्प्युटरले अमेरिका र चीन जस्तै एआईको क्षेत्रमा अगाडि बढ्न मद्दत गर्ने बताएका छन् ।

रिपोर्ट अनुसार, युरोपेली देशहरू एआईको क्षेत्रमा धेरै छिटो अगाडि बढ्न सकेका छैनन् । यो क्षेत्रमा अमेरिका र चीनको प्रभुत्व छ । स्ट्यानफोर्ड विश्वविद्यालयको हालैको रिपोर्टमा २०२४ मा अमेरिकाले ४० एआई मोडेलहरू सिर्जना गर्‍यो, चीनले १५ एआई मोडेलहरू विकास गर्‍यो, जबकि युरोपले केवल ३ एआई मोडेलहरू विकास गर्न सक्यो । जर्मन चान्सलर मेर्ज विश्वास गर्छन् कि सुपर कम्प्युटरले उनीहरूलाई एआई दौडमा अब पछाडि पर्न दिने छैन । यसले उनीहरूको प्राविधिक शक्ति बढाउनेछ ।

बृहस्पति जर्मनीको जुलिच सुपर कम्प्युटरिङ सेन्टरमा राखिएको छ । यो युरोपको पहिलो एक्सास्केल सुपर कम्प्युटर हो, जसले धेरै छिटो गतिमा गणना गर्न सक्छ । अमेरिकासँग पहिले नै यस्ता तीन सुपर कम्प्युटरहरू छन् । बृहस्पति निर्माण गर्न ५०० मिलियन युरो खर्च भएको छ, जुन युरोपेली संघ र जर्मनीले संयुक्त रूपमा वहन गरेका छन् । यो सुपर कम्प्युटर ३,६०० वर्ग मिटर क्षेत्रमा बनाइएको छ, जुन फुटबल मैदानको आकारको लगभग आधा हो । यस सुपर कम्प्युटरमा २४ हजार एनभिडिया चिप्स प्रयोग गरिएको छ ।

जुलिच सेन्टरका प्रमुख थोमस लिपर्ट भन्छन्, बृहस्पति जर्मनीका अन्य कम्प्युटरहरू भन्दा २० गुणा बढी शक्तिशाली छ । यसले अनुसन्धानकर्ताहरू र कम्पनीहरूलाई एआई मोडेलहरू सिर्जना गर्ने जस्ता धेरै क्षेत्रमा मद्दत गर्नेछ । फ्रान्सेली कम्पनी एटोसको सहायक कम्पनी एभिडाइन र जर्मन कम्पनी पार्टेकले बृहस्पति सिर्जना गर्न सँगै काम गरेका थिए । यो मोडेलले १० वर्षसम्म मौसमको भविष्यवाणी गर्न पनि सक्षम रहेको बताइएको छ । बृहस्पतिलाई अल्जाइमर जस्ता रोगहरूको अनुसन्धानमा पनि प्रयोग गर्न सकिने बताइएको छ ।

बृहस्पतिलाई चलाउन ११ मेगावाट बिजुली चाहिन्छ, जुन हजारौं घरहरूको बिजुली खपत बराबर हो । तर यसलाई चलाउनेहरूले विश्वको सबैभन्दा छिटो कम्प्युटरहरूमध्ये यसले सबैभन्दा कम बिजुली खपत गर्ने दाबी गर्छन् । यसबाहेक, बृहस्पतिबाट निस्कने ताप नजिकैका भवनहरू तताउन प्रयोग गरिनेछ, जसले ऊर्जा बचत गर्ने जानकारी दिइएको छ ।