बढ्दै छ अनिद्राको समस्या, के छ समाधान ?

राम्रो निद्रा स्वास्थ्यका लागि अत्यन्त आवश्यक छ । व्यस्त जीवनशैली र बढ्दो तनावका कारण धेरैले निद्रा नलाग्ने समस्याको सामना गरिरहेका छन् । कामको दबाब, डिजिटल उपकरणको अत्यधिक प्रयोग र दिनभरको थकानका बाबजुद पनि रातमा निदाउन गाह्रो परिरहेका अवस्थाहरू हुन्छन् । मोबाइल, कम्प्युटर र अनियमित दिनचर्याका कारण मानिसहरू रातिको समयमा सही समयमा सुत्न पाउँदैनन्, जसले शरीर र मानसिक स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पार्छ । तर, सुत्नुअघि दुईवटा काम गरेमा छिट्टै निन्द्रा लाग्न थाल्नेछ र निद्राको गुणस्तर पनि राम्रो हुनेछ । यहाँ तिनै दुई उपायबारे बताइएको छ ।

१. गहिरो श्वास विधि

ध्यान एक यस्तो अभ्यास हो जसले मनलाई शान्त पार्छ र मानसिक रूपमा शान्ति दिन्छ । सुत्नुअघि ध्यान गर्नाले तपाईंको दिमाग दिनभरको थकान र तनावबाट मुक्त हुन्छ । ध्यानले मस्तिष्कका स्नायुहरूलाई आराम दिन्छ, जसले छिटो निदाउन मद्दत गर्छ । गहिरो सास फेर्नु हाम्रो शरीर र दिमागलाई आराम दिने प्राकृतिक तरिका हो । यो विधिले शरीरमा अक्सिजनको आपूर्ति बढाउँछ र दिमागलाई शान्त बनाउँछ, जसले गर्दा तनाव र चिन्ता हटेर जान्छ । ध्यानको प्रक्रिया धेरै सरल छ :

शान्त ठाउँमा बस्नुहोस् वा सुत्नुहोस् ।
आफ्नो आँखा बन्द गर्नुहोस् र ढिलो गतिमा गहिरो सास लिनुहोस् ।
नाकबाट बिस्तारै बिस्तारै गहिरो सास लिनुहोस् र आफ्नो पेट हावाले भर्नुहोस् ।
सास ध्यान केन्द्रित गर्नुहोस् र आफ्नो विचार शान्त गर्ने प्रयास गर्नुहोस् ।
यदि ध्यानका क्रममा विचारहरू आउँछन् भने तिनलाई जान दिनुहोस् र फेरि सासमा ध्यान केन्द्रित गर्नुहोस् ।
यसलाई कम्तीमा ५ देखि १० मिनेटसम्म गर्नुहोस् ।

ध्यानले निद्रामा मात्र सुधार गर्दैन, यसले दिमागलाई शान्ति र तनावबाट मुक्ति पनि दिन्छ, जुन अनिद्राबाट पीडित व्यक्तिहरूका लागि धेरै लाभदायक छ ।

२. डिजिटल उपकरणहरूबाट दूरी

आजकल मानिसहरू सुत्नुभन्दा पहिले मोबाइल वा कम्प्युटरमा समय बिताउँछन्, जसले उनीहरूको निद्रामा नराम्रो असर पार्छ । मोबाइल र ल्यापटपको नीलो प्रकाशले मस्तिष्कलाई जागृत गराउँछ, जसले मेलाटोनिन हर्मोनको मात्रा घटाउँछ । यो निद्रा लगाउन आवश्यक हर्मोन हो । सुत्नुअघि डिजिटल उपकरणहरू टाढा राख्नु आवश्यक छ । सुत्नुभन्दा ३० मिनेटअघि आफ्नो मोबाइल, ल्यापटप वा टीभी बन्द गर्नुहोस् र किताब पढ्ने, हल्का संगीत सुन्ने वा कसैसँग कुरा गर्ने जस्ता अन्य क्रियाकलापमा संलग्न हुनुहोस् । यसले तपाईंको आँखा र दिमाग दुबैलाई आराम दिनेछ र तपाईं सजिलै निदाउनुहुनेछ ।

यी दुवै उपायको सबैभन्दा ठूलो फाइदा यो हो कि यी प्राकृतिक र सुरक्षित छन् । यी दुई उपाय नियमित रूपमा अपनाउनाले तपाईंको दिमाग र शरीर बिस्तारै निद्राका लागि तयार हुन थाल्छ । यसो गर्दा अनिद्राको समस्या कम हुन्छ र तपाईं मीठो निद्रा निदाउन सक्नुहुनेछ ।

यसका अतिरिक्त सुत्नुअघि मनतातो दूध पिउनु, हरेक दिन एकै समयमा सुत्नु र सुत्ने कोठाको वातावरण शान्त र आरामदायक राख्नु पनि अनिद्राको समस्या हटाउने तथा निद्रा सुधार गर्ने उपाय हुन् । -एजेन्सी