राजा वीरेन्द्रको शान्ति क्षेत्र घोषणाको प्रस्ताव आज झन् सान्दर्भिक : अध्यक्ष खनाल

काठमाडौं । राजा वीरेन्द्रको शान्ति क्षेत्र घोषणाको प्रस्ताव आज झन् सान्दर्भिक भएको सरोकारवालाहरुले बताएका छन् ।

स्वर्गीय राजा वीरेन्द्र शान्ति प्रतिष्ठानले राजा वीरेन्द्रको २४औं स्मृति सभाको अवसरमा आज ललितपुरको जावलाखेलस्थित वीरेन्द्रको सालिकमा माल्यार्पण तथा दीप प्रज्वलन कार्यक्रममा सरोकारवालाहरूले सो कुरा बताएका हुन् ।

नेपाललाई शान्ति क्षेत्र घोषणाका लागि राजा वीरेन्द्रले गरेको प्रयासलाई पूरा गर्न सबैको सहयोग र एकता आवश्यक रहेको प्रतिष्ठानका अध्यक्ष शिवहरि खनालले बताए । उनले एकातिर राजनीति अस्थिरता र ध्रुवीकरण बढिरहेको छ र अर्काे तर्फ देशमा शान्ति र अमनचैन खल्बलिएको अवस्थामा राजा वीरेन्द्रको शान्ति अभियानको आवश्यकता र सान्दर्भिकता झन बढ्दै गएको बताए ।

राजा वीरेन्द्रले विकासका लागि पाँच विकास क्षेत्रको अवधारणा ल्याएका थिए । त्यसले विकासलाई विकेन्द्रीकृत गर्दा सबै क्षेत्रगत विकास अगाडि बढ्ने हुँदा राजा वीरेन्द्र विकासका लागि पनि उत्तिकै क्रियाशील र दूरदर्शी थिए भन्ने प्रष्ट हुने बताए ।

प्रतिष्ठानका सचिव तथा नेपाल जागरण मिडियाका अध्यक्ष रञ्जित धमलाले राजा वीरेन्द्रले शान्ति सँगसँगै विकासप्रेमीको पनि पहिचान बनाएको स्मरण गर्दै विश्वमा विभिन्न देशहरुबीच द्वन्द्व र युद्ध बढिरहेको अवस्थामा विश्व शान्तिका दूत राजा वीरेन्द्रको अभियानलाई सबैले अनुशरण गर्नुपर्ने बताए ।

राजा वीरेन्द्रले आफ्नो राज्याभिषेकको समापन कार्यक्रममा औपचारिक रूपमा नेपाललाई शान्ति क्षेत्र घोषणा गरियोस् भन्ने प्रस्ताव राखेका थिए । राजनीतिक रूपमा स्थिरताका लागि शान्ति चाहिने भन्दै नेपालले असंलग्न विदेश नीति अँगाल्ने धारणा राखेका थिए । राजा वीरेन्द्रले हामीलाई सुरक्षा, शान्ति, स्वतन्त्रता र विकासका लागि शान्ति चाहिन्छ भन्ने भनाई थियो ।

नेपालको तर्फबाट राजा वीरेन्द्रको उक्त प्रस्तावलाई अमेरिका, चीन, फ्रान्स र बेलायतसहित ११६ भन्दा बढी देशले समर्थन गरेका थिए । राजा वीरेन्द्रले प्रस्ताव राखे लगत्तै चीन र पाकिस्तानले त्यसलाई स्वागत गरेका थिए । तर छिमेकी मुलुक भारतले त्यस प्रस्तावलाई अस्वीकार गरेकाले आज पनि त्यो प्रस्तावले पूर्णता पाएको छैन ।

राजा वीरेन्द्रले वि.सं. २०३१ सालदेखि २०५८ सालसम्म नेपालको शासन गरेका थिए । उनको शासनकालमा धेरै सरकारी विद्यालय, विश्वविद्यालयहरु, उद्योग, प्रतिष्ठानहरु, राजमार्गहरु बनेका थिए । त्रिभुवन विश्वविद्यालयको विस्तार, प्राविधिक शिक्षाको विकास र शिक्षामा पहुँच विस्तार पनि भएको पाइन्छ । साथै जनताको चाहनाअनुसार राज्य चलाउन पर्छ भन्ने मान्यता राख्ने राजाले वि.सं. २०४७ को संविधान घोषणा गरेका थिए ।

उनको शासनकालमा नेपाल लामो समयसम्म छिटफुट घटनाबाहेक राजनीतिक स्थिरता रह्यो । यद्यपि, लोकतान्त्रिक अधिकारहरूको दृष्टिले आलोचनाबाट भने अछुतो रहेन । वि.सं. २०५८ जेठ १९ गते राती राजदरबार हत्याकाण्डमा राजा वीरेन्द्र, रानी ऐश्वर्यालगायत राजपरिवारको वंश नाश भएको थियो ।