दक्षिण कोरियाका वृद्धवृद्धाको डिप्रेसन र एक्लोपन हटाउन ‘रोबो डल्स’ प्रभावकारी

काठमाडौँ । दक्षिण कोरियाको तीव्र गतिमा बढ्दो वृद्ध जनसंख्या र एक्लै बस्ने ज्येष्ठ नागरिकहरूमा आत्महत्याको बढ्दो घटनाले सरकारलाई गहिरो चिन्ता बढाएको छ ।

कोरियाली मेडिकल एसोसिएसनको जर्नलमा प्रकाशित रिपोर्टका अनुसार, देशमा हरेक दिन लगभग १० जना वृद्धवृद्धाले आत्महत्या गरेका थिए, त्यसपछि यो समस्या अझ गम्भीर बनेको छ । विकसित देशहरूमा पनि, दक्षिण कोरियामा वृद्धवृद्धाको आत्महत्याको दर सबैभन्दा बढी छ ।

यी चुनौतीहरूको प्रकाशमा, दक्षिण कोरियाली सरकार र प्रविधि कम्पनीहरूले एआई मार्फत वृद्धवृद्धाको हेरचाहको लागि समाधानहरू खोजिरहेका छन् । ह्योडोल नामक कम्पनीले यो पहलको अग्रगामी गरेको छ, वृद्धवृद्धाको लागि रोबोटिक पुतली विकास गर्दै, जसलाई मानिसहरूले मायाले रोबो-हजुरआमा वा एआई साथी भन्छन् । यो कपडा र नरम सामग्रीबाट बनेको १५(२० इन्चको पुतली जस्तो देखिन्छ, तर यसमा सम्मिलित एआईले यसलाई बोल्ने र हँसिलो साथी बनाउँछ ।

ह्योडोल पुतलीले वृद्धवृद्धाहरूलाई उनीहरूको औषधिको बारेमा सम्झाउँछ, आपतकालीन अलर्टहरू पठाउँछ, र उनीहरूको दैनिक गतिविधिहरूको निगरानी गर्छ । यो एप र वेब प्लेटफर्ममा जडान गरिएको छ, जसले परिवार र सामाजिक कार्यकर्ताहरूलाई टाढाबाट आफ्नो अवस्थाको निगरानी गर्न अनुमति दिन्छ । तर यसको सबैभन्दा प्रभावकारी पक्ष यसको भावनात्मक संगत हो । पुतलीले हात थाप्दा वा समातेर प्रतिक्रिया दिन्छ र बच्चा जस्तो आवाजमा कुराकानी गर्छ । घर फर्केपछि, यसले वृद्धहरूलाई हजुरआमा म तपाईंको प्रतीक्षामा छुु भनेर अभिवादन पनि गर्ने गर्दछ ।

कम्पनीका सीईओ जिही किमले यसको प्यारो र सम्बन्धित डिजाइनले वृद्धहरूलाई भावनात्मक सम्बन्ध विकास गर्न मद्दत गरेको छ । हाल, सरकार र कल्याणकारी कार्यक्रमहरू मार्फत १२ हजार भन्दा बढी ह्योडोल रोबोटहरू वितरण गरिएको छ, जबकि एक हजार परिवारहरूले आफैंले किनेका छन् ।

धेरै केस स्टडीहरूले यो रोबोटले वृद्धहरूमा डिप्रेसन र एक्लोपनलाई उल्लेखनीय रूपमा कम गर्छ । एक सामाजिक कार्यकर्ताले गम्भीर रूपमा निराश बृद्ध, बाल्कनीबाट हाम फाल्ने विचार गरेकी थिइन्, तर ह्योडोल प्राप्त गरेपछि, उनको मानसिक अवस्थामा उल्लेखनीय सुधार भएको बताएकी छन् ।

यद्यपि, यसको बढ्दो प्रयोगले केही चिन्ताहरू पनि खडा गरेको छ । धेरै विज्ञहरू विश्वास गर्छन् कि पुतली जस्तो रूपले वृद्धहरूलाई शिशु बनाउन सक्छ, तिनीहरूलाई बच्चाहरू जस्तै महसुस गराएर उनीहरूको मर्यादालाई असर गर्छ । कतिपय अवस्थामा, वृद्धवृद्धाहरू रोबोटमा यति निर्भर भएका छन् कि उनीहरूले सामाजिक सम्पर्क घटाएका छन् । कम्पनीले यो उपकरण मानव हेरचाहको विकल्प नभएर साथी भएको बताउँछ र त्यसैले हरेक वृद्धवृद्धाको लागि उपयुक्त नभएको बताउछ ।

अर्कोतर्फ, जापानमा, पारो नामक थेरापी रोबोट पहिले नै वृद्धवृद्धा र पिटीएडी बिरामीहरूको लागि सफल साबित भइसकेको छ । यो सफ्टटोय रोबोट, कुनै आवाज बिना, भावनात्मक समर्थन प्रदान गर्दछ । यो ३० देशहरूमा प्रयोगमा छ । अब, ह्योडोलले २०२६ मा अन्तर्राष्ट्रिय सुरुवात गर्ने योजना बनाउँदै विश्वव्यापी बजारमा प्रवेश गर्ने तयारी पनि गरिरहेको छ । विज्ञहरूको विश्वव्यापी एल्डरकेयर रोबोट बजार २०३० सम्ममा ७.७ बिलियन डलर पुग्ने बताइएको छ । एआई(आधारित साथीहरू वृद्धवृद्धा हेरचाहको महत्त्वपूर्ण भाग बन्न सक्ने बताइएको छ ।