भेनेजुएलाकी विपक्षी नेतृ माचाडोलाई नर्वे पुर्याउन चलाइयो अप्रेशन ‘गोल्डेन डाइनामाइट’

काठमाडौँ । भेनेजुएलाकी विपक्षी नेतृ तथा नोबेल शान्ति पुरस्कार विजेता मारिया कोरिना माचाडो देशबाट कसरी बाहिर निस्किन सफल भइन भन्ने विषय अहिले चर्चाको विषय बनेको छ ।

नोबेल शान्ति पुरस्कार समारोह करिब सकिएपछि नर्वेमा सार्बजनिक भएकी माचाडो भेष बदलेर, उथलपुथल समुन्द्रमा डुङ्गा यात्रा र त्यसपछि हवाई उडानको सहयोगमा नर्वे पुगेको खुलेको छ ।

माचाडोलाई भेनेजुएला बाहिर निकाल्ने अभियानको नाम ुगोल्डेन डाइनामाइटु दिइएको थियो । यो अपरेशनको नेतृत्व अमेरिकी विशेष बलका पूर्व सिपाही र ग्रे बुल उद्धार फाउन्डेसनका संस्थापक ब्रायन स्टर्नले गरेका थिए । उनले माचाडोको कष्टकर भएको बताएका छन् । उनले भने ‘समुद्र धेरै खतरनाक थियो । अँध्यारो थियो । हामी कुराकानी गर्न टर्चलाइट प्रयोग गरिरहेका थियौं । यो धेरै डरलाग्दो थियो, धेरै गलत हुन सक्थ्यो ।’

जोखिमहरूको बावजुद, कुनै पनि अप्रिय घटनाहरू भएनन् । माचाडो बुधबार मध्यरातभन्दा ठीक अघि नर्वेको ओस्लोमा सुरक्षित रूपमा पुगेकी थिइन्, जहाँ उनले नोबेल शान्ति पुरस्कार प्राप्त गरेकी थिइन् ।

भेनेजुएलामा गत वर्षको विवादास्पद चुनावदेखि नै माचाडो आफ्नो देशमा लुकेर बसेकी थिइन् र जनवरीदेखि सार्वजनिक रूपमा देखिएकी थिइनन् । उनले दुई वर्षदेखि आफ्ना छोराछोरीलाई देखेकी थिइनन् । उनका छोराछोरी माचाडोलाई स्वागत गर्न ओस्लोमा उपस्थित थिए । ग्रे बुल रेस्क्यू फाउन्डेसन उद्धार अभियान र निकासी कार्यमा विशेषज्ञता हासिल गएको छ । माचाडोको टोलीका एक प्रतिनिधिले उद्धार कार्यको पछाडि संस्थाको हात रहेको बताएका छन् ।

भेनेजुएलामा सम्भावित अपरेशनको तयारीमा ग्रे बुलले धेरै महिनादेखि क्यारिबियन, भेनेजुएला भित्र र छिमेकी टापु अरुबामा आफ्नो उपस्थिति विस्तार गर्दै आएका थिए । बीबीसीसँगको कुराकानीमा संस्थाका प्रतिनिधिले भनेका छन् ‘भेनेजुएलामा युद्ध भएमा अमेरिकीहरू, सहयोगीहरू, बेलायती नागरिकहरू र अरूलाई बाहिर निकाल्न हामी भेनेजुएलामा जमिनमा संरचना निर्माण गरिरहेका थियौं ।’

अमेरिका र भेनेजुएलासँग तनाव बढिरहेका बेला सबैभन्दा ठूलो चुनौती मारिया कोरिना माचाडो जस्तो प्रख्यात व्यक्तित्वलाई बाहिर निकाल्नु रहेको थियो । उनले उनको फर्मले भेनेजुएलामा स्थापना गरेको संरचना ‘देशको कुनै पनि अन्य लोकप्रिय व्यक्तित्व जसको जीवन खतरामा थियो’ लाई बाहिर निकाल्न डिजाइन गरिएको थिएन ।

संस्थाका प्रतिनिधिहरुलाई पहिलो पटक माचाडोको टोलीमा नियुक्त गरिएको थियो, सुरुमा उनको पहिचान खुलासा गरिएको थिएन । तर उनीहरुले अनुमान लगाएका थिए । उनका अनुसार, माचाडोलाई डिसेम्बरको सुरुमा माचाडोको टोलीलाई चिन्ने सम्पर्क मार्फत सम्पर्क गरिएको थियो । यो उनलाई भेनेजुएलाबाट निष्कासन गर्ने दोस्रो प्रयास थियो, किनकि पहिलो योजना असफल भएको थियो ।

अपरेशनलाई ‘गोल्डेन डाइनामाइट’ नाम दिइएको थियो किनभने ‘नोबेलले डाइनामाइटको आविष्कार गरे’ र माचाडो नोबेल शान्ति पुरस्कार स्वीकार गर्न ओस्लो यात्रा गर्न चाहन्थे । यसपछि चीजहरू द्रुत गतिमा अगाडि बढे । टोलीलाई शुक्रबार सम्पर्क गरिएको थियो, आइतबार तैनाथ गरिएको थियो, र मिसन मंगलबारसम्ममा पूरा भएको थियो । उनको टोलीले माचाडोलाई देशबाट निकाल्ने धेरै विकल्पहरू विचार गर्‍यो र अन्ततः अशान्त समुद्री यात्रा समावेश गर्ने योजनामा सहमति जनायो ।

माचाडोलाई उनी लुकेको घरबाट जमिनबाट उद्धार गरियो र सानो डुङ्गा पिकअप पोइन्टमा लगियो । त्यो डुङ्गाले उनलाई अलि ठूलो डुङ्गामा पुर्‍यायो, जहाँ उनले संस्थाका प्रतिनिधि ब्रायन स्टर्नलाई भेटिन् । स्टर्नले यात्रालाई ‘धेरै उग्र समुन्द्र’ मा सुरु भएको वर्णन गरे, जसमा १० फिट (लगभग ३ मिटर) अग्लो छालहरू थिए, र चारैतिर ‘अँध्यारो’ थियो । उनले भने ‘यात्रा रमाइलो थिएन । चिसो थियो, हामी धेरै भिजेका थियौं, सबैजना पूर्ण रूपमा भिजेका थिए, छालहरू धेरै खतरनाक थिए, र हामीले त्यसको फाइदा उठायौं । हामीले तिनीहरूलाई अवतरण गर्यौं र त्यहाँबाट तिनीहरूको विमान भएको ठाउँमा लग्यौं, र त्यसपछि तिनीहरू नर्वे उडे ।’

स्टर्नले यात्राभरि माचाडोको अनुहार र डिजिटल पहिचान लुकाउन धेरै उपायहरू अपनाइएको थियो, किनकि उनी एक प्रसिद्ध व्यक्तित्व हुन् । उनले भने ‘बायोमेट्रिक पहिचानको जोखिम धेरै उच्च थियो । माचाडोलाई उनको फोन मार्फत ट्र्याक गर्न सकिँदैन भनेर सुनिश्चित गर्न कदम चालिएको थियो ।’

अपरेशनमा सहयोग गर्ने भेनेजुएलालीहरूको सुरक्षा कसरी ग्यारेन्टी गर्न सकिन्छ भनेर सोध्दा, स्टर्नले उनीहरूको पहिचान गोप्य रहेको र आफुहरुले (ग्रे बुल) धेरै अपरेशनहरू चलाउने,, जसमा मानिसहरूलाई भ्रमित गरिन्छ भनेर कन्भिन्स गरेको बताए । उनले भने कि मद्दत गर्ने धेरैलाई थाहा थिएन कि उनीहरू कसको लागि काम गरिरहेका छन् । स्टर्नले भने ‘केही मानिसहरूले ती कार्यहरू मार्फत मद्दत गरे जुन उनीहरूको लागि सामान्य थिए, तर हाम्रो मिसनको लागि महत्त्वपूर्ण थिए ।’

स्टर्नले यस अभियानमा केही देशहरू, तिनीहरूको गुप्तचर र कूटनीतिक सेवाहरूसँग समन्वय गरेको र यसमा अमेरिकालाई ‘अनौपचारिक रूपमा’ जानकारी प्रदान गरेको समेत बताए ।