बंगलादेशमा के हुँदैछ ?

बंगलादेशलाई ‘विश्वको सिलाई कारखाना’ भनिन्छ । सस्तो श्रमको कारण विश्वभरका धेरै कपडा निर्माताहरूले त्यहाँ उत्पादन सुविधा स्थापना गरेका छन् ।

काठमाडौं । बंगलादेश भारतको पूर्व र म्यानमारको पश्चिममा अवस्थित दक्षिण एसियाली राष्ट्र हो । यसको आकार जापानको ४० प्रतिशत भए पनि यसको जनसङ्ख्या लगभग १७० मिलियन छ र राजधानी ढाकामा २० मिलियन भन्दा बढी मानिसहरू बस्छन् । करिब ९० प्रतिशत जनसंख्या मुस्लिम छन् ।

बंगलादेश सन् १९७१ मा पाकिस्तानबाट स्वतन्त्र भएको थियो ।

यो संसारको सबैभन्दा गरीब देशहरूमध्ये एकको रूपमा सुरू भयो, तर यसको अर्थतन्त्रले ज्ञढढण् को दशकमा राम्रोसँग विकास गर्न थाल्यो । बंगलादेशले हालै करिब ७ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धिदर हासिल गरेको छ ।

बंगलादेशलाई ‘विश्वको सिलाई कारखाना’ भनिन्छ । सस्तो श्रमको कारण विश्वभरका धेरै कपडा निर्माताहरूले त्यहाँ उत्पादन सुविधा स्थापना गरेका छन् ।

३०० भन्दा बढी जापानी कम्पनीहरू बंगलादेशमा छन् र जापानको विदेश मन्त्रालयले गत अक्टोबरसम्म एक हजार १०० भन्दा बढी जापानी प्रवासीहरू त्यहाँ बसोबास गरेको बताउँछ ।

बंगलादेशमा के हुँदैछ ?

पाकिस्तानबाट स्वतन्त्रताको लडाइँमा लडेका सैनिकका परिवारका लागि जागिर आरक्षित गर्ने कोटा प्रणाली खारेज गर्न सरकारसँग माग गर्दै विद्यार्थीहरू गत महिना सडकमा उत्रिएका थिए ।

सरकारले सन् २०१८ मा कोटा खारेज गर्ने निर्णय गर्‍यो, तर देशको उच्च अदालतले जुनमा त्यो निर्णय खारेज गर्‍यो, अशान्तिलाई ट्रिगर गर्‍यो । पछि, विरोध प्रदर्शन अगस्टमा पुनः सुरू भयो । धेरै विपक्षी समर्थकहरू विद्यार्थी प्रदर्शनकारीहरूसँग सामेल भए र केही प्रदर्शनहरू हिंसात्मक भए ।

प्रहरीसँगको झडपमा देशभर कम्तीमा तीन सय जनाको मृत्यु भएको बताइएको छ । प्रदर्शनकारीहरूले हसिनाको कडा आलोचना गरे । ‘प्रहरीले अत्यधिक बल प्रयोग गरेको भन्दै’ उनलाई राजीनामा दिन आग्रह गरे । सोमबार, सेनाले घोषणा गरे कि उनले देश छोडे र भागे ।

घोषणापछि प्रदर्शनकारीले संसद र प्रधानमन्त्रीको सरकारी निवास कब्जामा लिएर लुटपाट र तोडफोड गरेका थिए ।

को हुन् शेख हसिना ?

सन् १९४७ मा पूर्वी बङ्गालको एउटा परिवारमा जन्मिएकी शेख हसिना स्कुल पढ्दादेखि नै राजनीतिक गतिविधिमा संलग्न छिन् ।

उनका बुबा मुजबुर रहमान सन् १९७१ मा स्वतन्त्र राज्यको रूपमा स्थापना भएपछि बंगलादेशको पहिलो राष्ट्रपति बने । बंगलादेशमा उनलाई ‘राष्ट्रपिता’ भनेर चिनिन्छ ।

हसिना रहमानकी जेठी छोरी हुन् र उनको बलियो चरित्र र विश्वास विरासतमा प्राप्त भएको भनिन्छ । सन् २०२३ मा उनी फोर्ब्स व्यापार पत्रिकाको विश्वको १०० सबैभन्दा शक्तिशाली महिलाहरूको सूचीमा २६औं स्थानमा थिइन् ।

हसिनाले सन् १९९६ देखि २००१ र सन् २००९ देखि २०२४ सम्म बंगलादेशको प्रधानमन्त्री भइन् ।

बंगलादेशले हसिनाको नेतृत्वमा आर्थिक विकासको अनुभव गर्यो तर विपक्षी दल र मानवअधिकार समूहहरूले उनलाई प्रायः राजनीतिक कट्टरपन्थीको रूपमा आलोचना गरे । एम्नेस्टी इन्टरनेशनलले उनको निगरानीमा थुनिएका व्यक्तिहरू बेपत्ता वा मृत्यु झएका घटनाहरूमा चिन्ता व्यक्त गरेको छ ।

जनवरीमा संसदीय चुनावको त्रममा, नागरिक अधिकारकर्मी र विपक्षी दलहरूसँग नजिकका धेरै व्यक्तिहरूलाई हिरासतमा लिइयो । विपक्षी दलहरूले हसिनाको निरंकुश शासनको विरूद्ध विरोध सुरू गरेर प्रतिक्रिया दिए ।

हसिनाले अगस्टमा राजीनामा दिएर देश छोडेकी थिइन् । राष्ट्रपति कार्यालयले नोबेल पुरस्कार विजेता मोहम्मद युनुसलाई अन्तरिम सरकारको नेतृत्व गर्न सिफारिस गरेको छ ।