अमेरिकाको ग्रीनकार्ड त्यागेर डिशहोमको नेतृत्व

आफू अमेरिकामा रहँदा टोर्टिल्ला प्रोडक्शन हाउसमा काम गरेको अनुभवका आधारमा उनले त्यससम्बन्धी उद्योग नेपालमा चलाउने योजना बनाएका थिए

वि.स. २०३० साल पुसमा पोखरामा जन्मिएका सुदीप आचार्य डिश मिडिया नेटवर्कका प्रबन्ध निर्देशक तथा कामना सेवा विकास बैंकका अध्यक्ष हुन् ।
काठमाडौंको बुढानिलकण्ठ स्कुलबाट प्रवेशिका उत्तीर्ण गरेका उनले विज्ञान विषय पढ्ने योजनाअनुरूप ‘ओ’लेभलको तयारी गरेका थिए । तर, प्रमाणपत्र तह (पीसीएल) मा व्यवस्थापन संकायअन्तर्गतको विषय रोजेर मोर्डन इन्डियन स्कुलमा भर्ना भए । त्यो वर्ष उनले एकै समयमा विज्ञान र व्यवस्थापन संकायकै परीक्षा पनि दिए । आफ्नो बुबाको व्यावसायिक स्टाटसका आधारमा उनले व्यवस्थापन विषय छानेको उनी बताउँछन् ।

कक्षा १२ मा उक्लिन नपाउँदै उनले अध्ययनका लागि अमेरिका जाने अवसर प्राप्त गरे । संयुक्त राज्य अमेरिकामा अध्ययन गर्न जाने सबै विद्यार्थीहरूका लागि आवश्यक पर्ने ‘गैर–आप्रवासी विद्यार्थीको स्थिति वा योग्यताको प्रमाणपत्र–आई ट्वान्टी’ पनि उनले हाईस्कुलकै प्राप्त गरेका थिए । तत्कालीन समयमा अमेरिकामा रहेका उनको परिवारका नजिकका आफन्त लक्ष्मण शेरचनको महत्वपूर्ण भूमिकामा उनले आई ट्वान्टी प्राप्त गरेका थिए । लक्ष्मण शेरचन पनि अहिले नेपालमै छन् ।

कक्षा १२ को अध्ययन गर्न अमेरिका पुगेका उनलाई आफू गएको विद्यालयका प्रिन्सिपलले नयाँ विद्यार्थी भएका कारण १ सातापछि मात्रै आउन निर्देशन गरे । त्यसबीचको खाली समयमा स्कुलनजिकै रहेको एउटा विश्वविद्यालयमा उनले आवेदन दिए । भाग्यवस ‘ओ’ लेभलको नतिजाका आधारमा विश्वविद्यालयले उनलाई छनोट पनि ग¥यो ।

कम्प्युटर इन्जिनीयरिङ अध्ययन गर्ने इच्छा उनको भए पनि विदेशी विद्यार्थीलाई उक्त विषयमा लगाइएको ‘सर्टेन रेस्ट्रिक्सन’का कारण उनले चाहेको विषय पढ्न पाएनन् । त्यसपछि अनायासै ‘इन्ड्रष्टियल इन्जिनीयरिङ’ विषय पढ्न विवश बनेका उनलाई समय बित्दै र पढ्दै जाँदा सोही विषय अत्यन्तै रोमाञ्चकारी र प्रभावकारी लाग्दै गयो । सन् १९९६ मा उनले इन्ड्रष्टियल इन्जिनीयरिङको अध्ययन सकेर अमेरिकाबाट नेपाल फर्किए ।

अध्ययनका क्रममा अमेरिकामा रहँदा पनि विभिन्न काम गरेका आचार्यले नेपाल फर्किनेवित्तिकै रोटी ‘तोर्तिया’ बनाउने उद्योग सञ्चालन गरे । आफू अमेरिकामा रहँदा टोर्टिल्ला प्रोडक्शन हाउसमा काम गरेको अनुभवका आधारमा उनले त्यससम्बन्धी उद्योग नेपालमा चलाउने योजना बनाएका थिए । त्यसका लागि टेक्नोलोजी र एक्सपर्टहरू अमेरिकाबाटै ल्याइएका थिए । तर, अमेरिकामाझैं कच्चा वस्तु नेपालमा उपलब्ध नहुँदा अमेरिकामाजस्तै त्यो उत्पादन नेपाली बजारमा फस्टाउन सकेन ।

अमेरिकामा आफूले आवेदन नदिँदा नदिँदै पनि अनेकौं अवसरहरूको अफर उनलाई आएका थिए । तर, नेपालमै केही गर्नुपर्छ र आफूले अमेरिकामा पढेर जानेको शीप आफ्नै माटोमा लगानी गर्नुपर्छ भन्ने उद्देश्यका साथ नेपाल फर्किएका उनले उक्त उद्योग सञ्चालनमा ल्याएका थिए । अपेक्षाकृत उत्पादन गर्न नसकेर उक्त उद्योग असफल भयो तर उनले हार खाएनन् ।
नेपालमा कसैले पनि नगरेको काममा हात हाल्दा केही समस्या आउनु उनी स्वाभाविक ठान्छन् । सञ्चालन गरेको २–३ महिनामै औपचारिक रूपमा उक्त उद्योग बन्द गरेर उनी सन् १९९९ मा स्नातकोत्तर तहको अध्ययन गर्न पुनः अमेरितिरै हानिए ।

अमरिका जाने बेलामा उनले एउटा पस्मिना बोकेर गएका थिए । पछि उनले अध्ययन गर्दागर्दै त्यही पस्मिनाको व्यापार अमेरिकामा थाले । त्यतिबेला भर्खर–भर्खरै अनलाइन÷इन्टरनेटको सेवा शुरू भएको थियो । त्यही सेवाको फाइदा उठाउँदै उनले अमेरिकामा बसेर स्नातकोत्तर अध्ययन गर्दै नेपाली पस्मिनाको व्यापार पनि गरे ।
सन् २००२ मा स्नातकोत्तर तहको अध्ययन पूरा गरेर उनी पुनः नेपाल फर्किए । नेपाल फर्किएसँगै विवाहबन्धनमा बाँधिएका आचार्यदम्पत्ति नै विवाहपछि चीन गए । नेपालमा सशस्त्र द्वन्द्वको अवस्था जारी रहेकाले काम गर्ने उपयुक्त वातावरण नदेखेपछि उनीहरूले चीनमा गएर केही समय व्यापार गरे ।

भारत र अमेरिकामा सामानहरू सप्लाइ गर्ने काम गरे पनि त्यो व्यापार नफस्टाएपछि १ वर्षपछि चीनबाट नेपाल फर्किएका आचार्य पारिवारिक भेटघाटका लागि फेरि अमेरिका गए । तुरुन्तै नेपाल फर्किने सोच बोकेर अमेरिका उडेका उनी करिब ३ वर्ष नेपाली कार्पेट बेचेर अमेरिकामै बसे । किनभने नेपालमा चर्चित ‘माघ १९’को घटना घटेका कारण व्यापार व्यवसायको वातावरण थप बिग्रिएको थियो ।

त्यही अवधिमा उनले अब नेपाल नफर्किने सोचका साथ अमेरिकाको ग्रीनकार्ड समेत लिए । सन् २००८ मा ग्रीनकार्ड प्राप्त भएकै समयमा भेटघाट र घुम्न नेपाल आउने कार्यक्रम बन्यो । जतिबेला नेपालमा वृहत् शान्ति सम्झौता भएर मओवादीको सशस्त्र युद्ध रोकिएको थियो भने सामान्यतः काम गर्ने केही वातावरण बन्दै गएको थियो ।

त्यही मौकामा उनले अमेरिकाको ग्रीनकार्ड त्याग्ने मनस्थिति बनाए र नेपालकै केही हाइड्रो प्रोजेक्टहरूमा संलग्न हुन थाले । त्यसको केही वर्षपछि होम टीभीको अवधारणा आएपछि उक्त कम्पनीमा उनले थोरै लगानी गरेर एड्भाइजरी रोलमा संलग्न भए । होम टीभी र डिश टीभीबीच मर्ज भएपछि उनी लगानीकर्ताका साथै सोही कम्पनीमा संलग्न भएर काम पनि गर्न थाले । आफ्नोसहितको लगानी सुरक्षाका लागि कम्पनीमा काम गरिरहेका उनलाई सन् २०१५ को एप्रिलमा प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) को जिम्मेवारी प्राप्त भयो ।

उक्त जिम्मेवारी प्राप्त भएको दुई हप्ता पनि बित्न नपाउँदै नेपालमा विनाशकारी भूकम्पले जनजीवन प्रभावित बनायो । तर, उनले प्रतिकुल समयमा पनि आफू नेतृत्वको डिशहोमलाई कत्ति पनि प्रभावित हुन दिएनन् । कम्पनीमा कार्यरत सबैसँग आफ्नो राम्रो सम्बन्ध भएकै कारण प्रतिकुल समयमा पनि कम्पनीलाई सूचारु राख्न सफल भएको उनको बुझाई छ । कम्पनीमा सबैको सहयोगले आफू र आफू नेतृत्वको कम्पनी सफल बन्दै गएको उनको भनाइ छ ।

आफू सीईओ भएपछि आफूमाथि धेरै प्रश्नहरू उठाएको स्मरण गर्दै उनले ट्याक्टीकल्ली कम्पनीलाई ग्रोथ गराएको दाबी गर्छन् । टेक्नोलोजीबेसको यो कम्पनीको सफलता यतिमा मात्र सीमित हुँदैन । किनभने निरन्तर रूपमा जसले नयाँ गरिरहन्छ त्यो नै टिक्ने उनको दृष्टिकोण छ ।

जुनसुकै व्यवसाय प्रतिस्पर्धारहित हुननहुने बताउने आचार्य डिशहोमले सबैसँग प्रतिस्पर्धा गरिरहेको र प्रतिस्पर्धामा सबैभन्दा अब्बल रहेर काम गरिरहेको दाबी गर्छन् । प्रतिस्पर्धाले नै इन्नोभेसनको जन्म हुने भएकाले यो आवश्यक भएको समेत उनको तर्क छ ।

उनको जीवनको मार्गदर्शक बुबा–आमा नै हुन् । तर, आफ्नो लगनशीलता र क्षमतामाथि सबैले गरेको विश्वासका कारण आफू निरन्तर अगाडि बढिरहन सकेको उनी बताउँछन् । उनका बुबा–आमाले विभिन्न सल्लाह–सुझाव दिए पनि निर्णय गर्ने अधिकार भने छोराछोरीलाई नै दिने गरेकाले पनि आफूमा नेतृत्व र निर्णय क्षमताहरू प्रवल बन्दै गएको उनको विश्वास छ ।

उनले जुन–जुन भूमिकामा रहेर काम गरिरहेका छन् ती सबै भूमिकामा आफ्नो क्षमता र संस्थागत मूल्याङ्कनको आधारमा स्थापित भएको उनी बताउँछन् । त्यसैले उनी अहिले राष्ट्रिय स्तरको कामना सेवा विकास बैंकका अध्यक्ष छन् भने अन्य धेरै संघ–संस्था र सामाजिक मञ्चहरूमा नेतृत्वदायी भूमिकामा अटाएका छन् ।