के महिलाहरूलाई पुरुषभन्दा बढी निद्रा चाहिन्छ ?

काठमाडौँ । राम्रो निद्रा हरेक मानिसको लागि आवश्यक छ, तर सबैजना एकै किसिमले सुत्दैनन् । अनुसन्धानले महिलाहरूको निद्राको ढाँचा पुरुषहरूको भन्दा धेरै फरक मात्र होइन, तर उनीहरूलाई पुरुषहरू भन्दा बढी निद्रा पनि चाहिने खुलासा गरेको छ ।

औसतमा, महिलाहरू प्रत्येक रात पुरुषहरू भन्दा लगभग ११ देखि १३ मिनेट बढी सुत्छन् । केही अध्ययनहरूका अनुसार, महिलाहरूलाई दैनिक जीवनका जटिलताहरू, जस्तै मल्टिटास्किङ, भावनाहरू व्यवस्थापन, हार्मोनल सन्तुलन र आफ्नो महिनावारी व्यवस्थापन गर्न २० मिनेटसम्म अतिरिक्त निद्रा चाहिन्छ । महिनावारीको पहिलो भागमा (फोलिक्युलर चरण) बढेको एस्ट्रोजनको स्तरले निद्राको गुणस्तर सुधार गर्छ । निद्रा, सपनाहरू हुने चरण, सम्झनाहरू र भावनाहरूलाई बलियो बनाउने चरण पनि बढ्छ ।

महिनावारीको दोस्रो भागमा, ल्युटियल चरणमा, हार्मोन प्रोजेस्टेरोन बढ्छ । यसले महिलाहरूलाई सुस्त र निद्रा लागेको महसुस गराउँछ । विरोधाभासपूर्ण रूपमा, यस समयमा निद्राको गुणस्तर घट्छ, बारम्बार अवरोधहरू र गहिरो निद्रामा २७ प्रतिशत कमी आउँछ ।

महिलाहरुले पर्याप्त निद्रा नपाएमा धेरै थकित र बेचैन महसुस हुने र यसले ध्यान केन्द्रित गर्न गाह्रो बनाउने हुने गर्दछ ।

मेरील्याण्ड विश्वविद्यालयका निद्रा विशेषज्ञ इमर्सन विकवायर बताउँछन् ‘पुरुषहरू भन्दा महिलाहरू’ शिफ्ट वर्क डिसअर्डरुबाट बढी पीडित हुन्छन् । जति धेरै तिनीहरूले गैर-परम्परागत शिफ्टहरूमा काम गर्छन्, तिनीहरूले त्यति नै बढी नकारात्मक प्रभाव पार्छन् । यदि बिहान ९ बजेदेखि साँझ ५ बजेसम्मलाई सामान्य काम गर्ने घण्टा मानिन्छ भने, महिलाहरूले त्योभन्दा धेरै काम गर्छन् ।’

तर यो केवल तपाईं कति घण्टा सुत्नुहुन्छ भन्ने बारेमा मात्र होइनस निद्राको गुणस्तर पनि महत्त्वपूर्ण छ । अनुसन्धानले महिलाहरूलाई उनीहरूको शारीरिक संरचनाको कारणले गहिरो निद्रा चाहिने देखाएको छ ।

अमेरिकाको पेन स्टेट हेल्थका क्लिनिकल अनुसन्धानकर्ता र निद्रा मनोवैज्ञानिक जुलियो फर्नान्डेज-मेन्डोजा बताउँछन् ‘यसले निद्राको लागि बढी आवश्यकता, निद्राको गहिरो स्तर, साथै निद्राको लागि बढी आवश्यकतालाई संकेत गर्दछ ।’ स्वस्थ महिला र पुरुषहरूमा प्रयोगशाला अध्ययनहरूले पनि महिलाहरू पुरुषहरू भन्दा लामो र गहिरो सुत्ने पत्ता लगाएका छन् । यस सन्दर्भमा, फर्नान्डेज-मेन्डोजा बताउँछन् ‘यसले महिलाहरूलाई जैविक रूपमा बढी निद्रा चाहिन्छ भन्ने विचारलाई समर्थन गर्दछ ।’

यो आवश्यकता शरीरको प्राकृतिक सुरक्षात्मक क्षमताहरूसँग पनि जोडिएको हुन सक्छ । जब शरीर नयाँ जीवनलाई जन्म दिनको लागि डिजाइन गरिएको हुन्छ, यसलाई सुरक्षित गर्नुपर्छ भन्ने कुरा अर्थपूर्ण हुन्छ । गर्भावस्थामा पनि, महिलाहरूलाई राम्रोसँग सुत्न र सामान्य रूपमा काम गर्न सक्षम हुनु आवश्यक छ ।

यद्यपि, यो प्राकृतिक लचिलोपनको बावजुद, महिलाहरू पुरुषहरूको तुलनामा अनिद्राबाट पीडित हुने सम्भावना लगभग दोब्बर हु न्छ। यो समस्या किशोरावस्थामा सुरु हुन्छ। लगभग ११ देखि १२ वर्षको उमेरदेखि, केटीहरूले केटाहरू भन्दा बढी निद्रासँग सम्बन्धित समस्याहरूको गुनासो गर्न थाल्छन् । यो प्रवृत्ति वयस्कतामा पनि जारी रहन्छ ।

सप्ताहन्तमा ढिलो सुत्दा तपाईंलाई ताजा महसुस गराउन सक्छ । तपाईंले हराएको निद्राको क्षतिपूर्ति गर्नुहुन्छ । यसको मतलब सप्ताहन्तमा अलि बढी सुत्दा तपाईंको शरीर पूर्ण रूपमा निको हुनेछ भन्ने होइन । यसले सुस्त र निद्राबाट राहत दिन सक्छ, तर यसले तपाईंको शरीर र स्वास्थ्यमा हुने क्षतिलाई उल्टाउन सक्दैन । अध्ययनहरूले एकाग्रता र द्रुत प्रतिक्रिया समय जस्ता मानसिक क्षमताहरू सामान्यमा फर्कन धेरै समय लाग्ने देखाएको छन् ।